Rekabet ortamını büyük ölçüde hareketlendiren ve bu sayede ekonomik açıdan avantaj sağlayan uluslararası ticaretin dünya çapında önemi giderek artıyor. Uluslararası alanda ticaret yapacak olanlar, yasalara uygunluk açısından çeşitli prosedürleri yerine getirmek zorunda. Gümrük vergisi, bunlardan biri. İthalat ve ihracat işlemleri sırasında uygulanan gümrük vergisi, ürün sevkiyatı gerçekleştirilirken gümrüğe ödenen vergidir. Ödenecek vergi, ürünlerin türüne göre değişiklik gösterir. Ürünlere göre alınacak vergi, Gümrük Tarife İstatistik Pozisyonu’na göre belirlenmektedir. İthalat ve ihracatta bazı ürünlerden için hiç gümrük vergisi alınmazken, bazı ürünler içinse belirli bir miktar olmak üzere vergi alınır. Gümrük vergisi hesaplama nasıl yapılır sorusuna yanıt arayanlar için, birkaç parametre bir araya getirilerek ürünün menşeine göre vergi hesaplaması yapılabilir.
Gümrük vergisi hesaplama işlemi aslında oldukça kolaydır. En basit şekilde gümrük vergisi matrahı üzerinden hesaplama yapılır. Ticari işlemleri gerçekleştirmek için, gümrük sorumluluğun başladığı tarihteki gümrük tarifeleri geçerlidir. Gümrük vergi matrahı üzerinden yapılan hesaplamada, ticareti yapılacak eşyanın CIF bedeli (eşya bedeli+sigorta bedeli+navlun ücreti) baz alınır. Uluslararası ticarette, eşyaların Gümrük Tarife İstatistik Pozisyonu’ndaki karşılığına göre gümrük vergisi alınır. Gümrükte vergiyle ilgili tüm işlemler, Gümrük Tarife İstatistik Pozisyonu (GTIP)’a göre yapılmaktadır. Gümrük vergisi hesaplaması için kullanılan iki önemli unsur, ürünün menşei ve kıymetidir. 4458 Sayılı Gümrük Kanunu’nun 24 Maddesi’nde, eşyaların satış bedeli gümrük kıymeti olarak belirlenmiştir.
Gümrük vergisi hesaplama için öncelikle, ticareti yapılacak eşyanın satış bedelinin belirlenmesi gerekir. Belirleme için, Gümrük Kanunu’nun 27. Ve 28. Maddelerinde gümrük vergisine ilave edilip edilmeyecek ek giderlere bakılmalıdır. Her üründen alınan gümrük vergisi farklı olsa da, genelde gümrük vergileri için genel bir tanımlama kullanılmıştır. Gümrük vergisi; eşya bedeli, navlun ücreti ve sigorta bedeli (CIF) üzerinden alınır. Bir örnekle açıklayacak olursak;
55.000 USD değerinde bir eşya getirecek olalım. Bunun sigorta bedeli 2000, navlun(taşıma) bedeli 3000 USD olsun. Bu durumda eşyanın gümrük vergi matrahı 60.000 USD olur. Bu da, gümrük vergisi hesaplamak için kullanılacak değerdir. Eğer bu eşya için yüzde yirmilik bir gümrük vergisi belirlenmişse, 60.000x0.20: 12.00 USD, ürüne ödenecek gümrük vergisi demektir. Doğru bilgileri ve hesaplama araçlarını kullanarak gümrük vergi hesaplaması yapmak oldukça kolay. İnternetin en büyük avantajlarından biri olan her bilgiye ulaşma kolaylığı, gümrük işlerinde de kendini göstermektedir.